کودکان به دلیل آسیب ‌پذیری بیشتر روانی و ناتوانی در درک کامل شرایط بحرانی، نیازمند حمایت ‌های روانی-اجتماعی هدفمند هستند؛ تاب ‌آوری به کودکان کمک می ‌کند احساس امنیت، کنترل و امید را حفظ کنند؛ مطالعات متعددی نشان داده که کودکان تاب ‌آور، در مقایسه با سایرین، سازگاری روانی بیشتری دارند، کمتر دچار اختلالات اضطرابی و افسردگی می‌ شوند و در بلندمدت موفق‌ تر عمل می‌ کنند.

عوامل مؤثر در تقویت تاب‌آوری کودکان

• وجود یک رابطه حمایتی و پایدار با والدین یا مراقبان اصلی
• مهارت ‌های خودتنظیمی هیجانی (مانند مدیریت خشم، غم، اضطراب)
• حس تعلق، مشارکت و معنا در خانواده و جامعه
• فرصت برای بازی، خلاقیت و ابراز احساسات
• ساختار و نظم در زندگی روزمره (روتین مشخص)
•  
• راه‌های ایجاد و افزایش تاب‌آوری در کودکان؛ راهکارهای کاربردی برای والدین و مراقبان
• برقراری رابطه ‌ای امن و حمایت‌گرانه: گوش دادن فعال، در آغوش گرفتن و اطمینان دادن به کودک درباره امنیت او، پایه ‌های اصلی ایجاد احساس ایمنی روانی در کودک هستند.
• کمک به شناسایی و بیان احساسات: والدین باید به کودک کمک کنند احساسات خود را بشناسد و آنها را بدون ترس بیان کند؛ استفاده از بازی، نقاشی یا داستان‌ گویی در این زمینه بسیار مفید است.

ایجاد روتین روزانه: داشتن برنامه روزانه منظم برای خواب، غذا، بازی و مطالعه، به کودک حس ثبات و پیش‌ بینی ‌پذیری می‌ دهد که برای آرامش ذهن ضروری است.

تقویت نقاط قوت و توانایی ‌های کودک: تشویق کودک به مشارکت در کارهای ساده، تحسین تلاش ‌هایش و توجه به پیشرفت‌ های کوچک، اعتماد به ‌نفس او را افزایش می ‌دهد.

آموزش مهارت ‌های حل مساله و تصمیم‌ گیری: کودکان را می ‌توان به شیوه‌ های ساده با مهارت ‌هایی مانند انتخاب بین دو گزینه، فکر کردن به نتیجه رفتارها و پیدا کردن راه ‌حل، آموزش داد.

محدود کردن مواجهه کودک با اخبار و اطلاعات استرس‌ زا: نباید کودک در معرض اخبار ناراحت ‌کننده یا تصاویر خشونت‌ آمیز قرار گیرد؛ توضیح شرایط با زبانی ساده و امن برای کودک، ضروری است.

دکتر «مهین نظری» عضو هیات علمی گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز